میمند، عطر گلاب و چالش‌های پیش رو؛ روایتی از قلب گلخانه فارس

در پس این شکوه، سایه مشکلات دیرینه‌ای چون موقوفه بودن زمین‌ها، کمبود زیرساخت‌های گردشگری و موانع صادراتی، تولیدکنندگان و کشاورزان این دیار را به چالش کشیده است.

محمد رئیسی، کارآفرین حوزه گلاب‌گیری در گفت‌وگویی جامع با " افسانه" از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این منطقه، دستاوردهای تولیدکنندگان و چالش‌های موجود سخن گفت.
وی از برنامه‌های آینده برای توسعه این صنعت و رفع موانع خبر داد.
به گفته وی، میمند به دلیل قدمت تاریخی و تنوع گیاهان دارویی جایگاه ویژه‌ای در کشور دارد. بیش از ۱۰۰ نوع عرق گیاهی در این منطقه تولید می‌شود و مواد اولیه گیاهان دارویی به سراسر ایران ارسال می‌گردد. با ۱۷۰۰ هکتار سطح زیر کشت گل محمدی، میمند یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این محصول در کشور است.
رئیسی افزود: که گل نسترن با ۲۵۰ هکتار سطح زیر کشت، محصولی منحصربه‌فرد است که در هیچ نقطه‌ای از ایران با این وسعت کشت نمی‌شود. عرقیاتی نظیر بیدمشک، نعناع، کیالک و آویشن شیرازی نیز از میمند به سایر نقاط کشور صادر می‌شود، که این ویژگی‌ها میمند را به یکی از قطب‌های اصلی تولید عرقیات گیاهی تبدیل کرده است.
*اتحادیه گلاب‌گیری، از تأسیس تا توسعه

رئیسی با یادآوری اینکه اتحادیه گلاب‌گیری میمند حدود ۱۷ سال پیش تأسیس شد، اظهار داشت: در آن زمان، میمند حتی در سطح استان فارس چندان شناخته‌شده نبود و جشنواره‌ای برای معرفی آن برگزار نمی‌شد. با حمایت رسانه‌ها، صداوسیما و تلاش تولیدکنندگان، امروز نام میمند در سراسر ایران شناخته شده است. در گذشته تنها ۶ کارگاه صنعتی در این منطقه فعال بود، اما اکنون بیش از ۲۸ کارگاه صنعتی و ۱۳۰ کارگاه سنتی و خانگی مشغول به فعالیت هستند. این رشد چشمگیر، میمند را به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عرقیات گیاهی در کشور تبدیل کرده است.
به گفته وی، هرچند در تولید گلاب، شهرهایی مانند کاشان و لاله‌زار کرمان پیشتاز هستند، اما در تولید عرقیات، میمند جایگاه نخست را در اختیار دارد.
*جشنواره گل و گلاب، فرصتی برای معرفی میمند
کارآفرین حوزه گلاب‌گیری با اشاره به اینکه دوازده سال پیش، اولین جشنواره گل و گلاب در میمند برگزار شد و هر سال با استقبال بیشتری مواجه شد، گفت: این جشنواره نقش مهمی در معرفی میمند به کشور ایفا کرد، اما شیوع کرونا باعث توقف آن به مدت پنج سال شد. با همت شورا و شهرداری، این جشنواره در روزهای ۱۱ و ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ بار دیگر برگزار خواهد شد.
وی افزود: هشتم اردیبهشت به‌عنوان روز میمند نام‌گذاری شده است.
رئیسی از همه هموطنان، به‌ویژه مردم استان فارس و استان‌های همجوار، دعوت کرد تا از طبیعت زیبای میمند و جشنواره گل و گلاب بازدید کنند. این رویداد فرصتی بی‌نظیر برای تجربه میهمان‌نوازی مردم میمند و زیبایی‌های این منطقه است.
*زیرساخت‌های گردشگری، پیشرفت‌ها و کاستی‌ها
عضو اتحادیه گلاب‌گیری میمند خاطرنشان کرد: در سال‌های ابتدایی برگزاری جشنواره، کمبود امکانات نظیر سرویس‌های بهداشتی و زیرساخت‌های گردشگری مشکلاتی را برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کرد. این جشنواره‌ها انگیزه‌ای برای بهبود زیرساخت‌ها شد. امروز میمند با ۶ اقامتگاه بوم‌گردی فعال، باغات و کارگاه‌های مجهز، میزبان گردشگران از سراسر کشور است.
وی فصلی بودن گردشگری در میمند، که عمدتاً به دو ماه فروردین و اردیبهشت محدود می‌شود، را یکی از چالش‌های اصلی دانست و عنوان کرد: امیدواریم رفع تحریم‌ها و ورود گردشگران خارجی به پایداری رونق گردشگری در این منطقه کمک کند.
*چالش‌های تولید، از کمبود نیروی کار تا موانع صادراتی
رئیسی اظهار داشت که کمبود نیروی کار، به‌ویژه پس از اخراج کارگران افغانی، یکی از موانع اصلی تولید است. نبود نقدینگی و تسهیلات بانکی برای خرید گل محمدی و تأمین هزینه‌های تولید، فشار زیادی بر کشاورزان و تولیدکنندگان وارد کرده است.
وی گفت: صادرات اسانس‌های گیاهی نظیر ترخون، نعناع، آویشن و زیره، که در گذشته به کشورهای اروپایی و حوزه خلیج فارس انجام می‌شد، طی سه سال اخیر متوقف شده و محصولات روی دست تولیدکنندگان مانده است. میمند بیش از ۲۵ نوع اسانس گیاهی تولید می‌کند که عمدتاً در صنایع دارویی کاربرد دارند، اما نبود بازار صادراتی ضربه بزرگی به تولیدکنندگان وارد کرده است.
*مسئله موقوفه، مانعی برای توسعه
وی یکی از مشکلات دیرینه را موقوفه بودن زمین‌های میمند دانست که دریافت پروانه بهره‌برداری را دشوار کرده است و عنوان کرد: در گذشته با یک تعهد ساده این مشکل حل می‌شد، اما اکنون نیاز به سند یا اجاره‌نامه از تولیت حرم شاهچراغ، شرایط را پیچیده کرده است. مردم میمند تحت هیچ شرایطی حاضر به پذیرش این موضوع نیستند و معتقدند تنها چند رشته قنات قدیمی وقف بوده و سایر زمین‌ها متعلق به مردم است. این مسئله سال‌هاست که حل‌نشده باقی مانده و بر مشکلات تولیدکنندگان افزوده است.
*افزایش هزینه‌ها و کاهش سود کشاورزان
رئیسی با اشاره به اینکه افزایش هزینه‌های کارگری، سم و کود در حالی رخ داده که قیمت گل محمدی متناسب با این افزایش‌ها رشد نکرده است، تصریح کرد: برای چیدن گل، نیمی از درآمد به کارگران پرداخت می‌شود که این موضوع حاشیه سود کشاورزان را به شدت کاهش داده است. حدود ۶۰ درصد گلاب تولیدی میمند به کشورهای خلیج فارس و اروپا صادر می‌شد، اما کاهش صادرات در سال‌های اخیر باعث انباشت محصول و ضرر تولیدکنندگان شده است. این مشکلات نارضایتی کشاورزان را به دنبال داشته، در حالی که تولیدکنندگان نیز به دلیل موانع صادراتی با محدودیت مواجه هستند.
*میمند، فراتر از گلاب و عرقیات
این کارآفرین حوزه گلاب گیری با بیان اینکه میمند نه‌تنها در تولید گل محمدی و نسترن پیشتاز است، بلکه در تولید محصولاتی مانند انجیر، انگور و عسل نیز شهرت دارد و افزود: عسل میمند یکی از محصولات خاص این منطقه با کیفیت بی‌نظیر است. با وجود چالش‌هایی نظیر خشکسالی‌های اخیر و مشکلات اقتصادی، کشاورزان میمند مقاومت کرده و حتی تولیدات خود را افزایش داده‌اند. این منطقه همچنین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اسانس ترخون در کشور است که در گذشته به‌صورت دارویی به کشورهای اروپایی صادر می‌شد.
*درخواست‌ها و چشم‌انداز آینده
رئیسی از مسئولین خواست که میمند را به‌صورت ویژه در نظر بگیرند و اظهار داشت: تسهیلات بانکی با بازپرداخت کوتاه‌مدت می‌تواند به‌عنوان سرمایه در گردش، مشکلات تولیدکنندگان را کاهش دهد. این حمایت نه‌تنها به نفع تولیدکنندگان، بلکه به سود کشاورزانی است که با زحمت فراوان گل محمدی و سایر محصولات را تولید می‌کنند. رفع موانع صادراتی، بهبود زیرساخت‌های گردشگری و حل مسئله موقوفه از دیگر خواسته‌های تولیدکنندگان است.
وی ابراز امیدواری کرد که با توجه به ظرفیت‌های بی‌نظیر میمند و با حمایت‌های لازم، این منطقه به جایگاه واقعی خود در صنعت گلاب‌گیری و تولید عرقیات گیاهی دست یابد.